W orzecznictwie przyjmuje się, że sąd I instancji (rejonowy) może ustalać datę zasiedzenia niezależnie od daty wskazanej we wniosku o zasiedzenie. Wątpliwości dotyczą sądu odwoławczego (okręgowego) w przypadku apelacji wnioskodawcy.
Postanowienie sądu o zasiedzeniu – treść
W postanowieniu stwierdzającym nabycie własności przez zasiedzenie sąd ma obowiązek zamieścić:
- przedmiot zasiedzenia (np. określoną nieruchomość);
- osobę(-y) na rzecz której(-ych) nastąpiło zasiedzenie oraz
- datę nabycia własności przez zasiedzenie.
Sąd Najwyższy w uchwale składu siedmiu sędziów z dnia 11 czerwca 2015 r., III CZP 112/14 przesądził, że stwierdzenie zasiedzenia własności nieruchomości może nastąpić tylko na rzecz osoby wskazanej przez wnioskodawcę lub innego uczestnika postępowania. Sąd nie może więc stwierdzić zasiedzenia na rzecz osoby nie objętej żądaniem, choćby na nią wskazywały wyniki postępowania dowodowego.
Kto ustala datę zasiedzenia?
Jeśli chodzi o datę zasiedzenia, to w orzecznictwie przyjmuje się, że sąd I instancji (rejonowy) nie jest związany wskazaną we wniosku datą nabycia własności przez zasiedzenie. Sąd rejonowy może i powinien ustalać datę zasiedzenia, którą wyznacza upływ okresu samoistnego posiadania przewidziany w ustawie. Oznacza to, że sąd rejonowy może orzec nabycie zasiedzenia zarówno z datą wcześniejszą niż żądał wnioskodawca, jak i z datą późniejszą.
Ta swoboda orzekania co do daty stwierdzenia nabycia zasiedzenia nie jest jednak tak oczywista, jeśli chodzi o sąd odwoławczy (okręgowy). Obowiązuje go bowiem przewidziane w art. 384 k.p.c. ogólne ograniczenie w postaci niedopuszczalności orzekania na niekorzyść osoby wnoszącej apelację (odwołanie). W związku z tym powstał problem, czy zakaz niepogarszania sytuacji prawnej apelującego odnosi się także do daty nabycia własności nieruchomości w sprawie o zasiedzenie. Innymi słowy, chodzi o to, czy sąd odwoławczy, rozpoznając apelację, może orzec – wbrew stanowisku odwołującego się – że nabycie przez niego własności w drodze zasiedzenia nastąpiło z datą późniejszą, niż to ustalił sąd rejonowy.
Termin zasiedzenia – uchwała Sądu Najwyższego III CZP 1/18
Wątpliwości prawne w tej mierze przedstawił ostatnio Sądowi Najwyższemu do rozstrzygnięcia jeden z sądów okręgowych. Problem ten rozstrzygnął Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 19 października 2018 r III CZP 1/18, w której stwierdził, co następuje:
Podziel się:W postępowaniu o stwierdzenie zasiedzenia własności nieruchomości zakaz zmiany postanowienia na niekorzyść uczestnika postępowania wnoszącego apelację (art. 384 w związku z art. 13 § 2 k.p.c.) nie stoi na przeszkodzie stwierdzeniu zasiedzenia przez sąd drugiej instancji w innej dacie, niż uczynił to sąd pierwszej instancji.
O autorze
Witaj,
nazywam się Jan Górski.
Jestem adwokatem specjalizującym się w prawie cywilnym, między innymi w sprawach o zasiedzenie.
Współautorem bloga jest adwokat Michał Górski, doktor nauk prawnych. Szerzej przedstawiamy się Czytelnikom w sekcji "o nas".
Zapraszamy do kontaktu, jak również na naszego drugiego bloga o odszkodowaniu od Państwa (gminy, powiatu) .
Wasze Opinie:
Końcem zeszłego roku wpłynął do sądu wniosek o zasiedzenie gruntu, którego jestem właścicielem. W mojej ocenie upłynęło dopiero 29 lat (zasiedzenie w złej wierze), jak również użytkownik nie jest samoistnym posiadaczem. Niemniej sprawa będzie oceniana przez sąd i nie mam pewności jej wyniku. Jak powinienem postąpić w obecnej sytuacji, aby zabezpieczyć się przed ponownym złożeniem wniosku o zasiedzenie już po upływie 30 lat.
Czy moje ewentualne działania w chwili obecnej mają jakiekolwiek możliwości przerwania lub zawieszenia biegu zasiedzenia? Jakie miałyby być to działania?
Szanowny Panie,
Jeżeli nie upłynął jeszcze okres 30 lat posiadania przez Pańskiego adwersarza, skutecznym środkiem powodującym przerwę biegu zasiedzenia byłoby wniesienie przeciwko niemu przez Pana sprawy o eksmisję z tego gruntu.
Pozdrawiam
adw. Jan Górski
Dzień dobry. Proszę o pomoc. Mam zamiar złożyć w tym tygodniu wniosek o zasiedzenie fragmentu działki będącej w obrębie odziedziczonej posesji ogrodzonej zgodnie z pozwoleniem i projektem w 1968 roku. Pierwotni właściciele czyli teściowie nie żyją już od ponad dwudziestu lat. Jaką datę zasiedzenia wykazać na wniosku ? Czy może być np wniosek z 06.07.2022 a data zasiedzenia 01.06.2022 lub 01.01.2022 ?
Szanowny Panie,
Zasiedzenie jest sposobem nabycia własności z mocy ustawy. Nabycie własności następuje z chwilą upływu terminu zasiedzenia, w związku z tym, nie ma tu dowolności we wskazywaniu daty upływu zasiedzenia. Sąd zresztą ma obowiązek czuwania nad ustaleniem właściwej daty zasiedzenia.
Pozdrawiam
ad. Jan Górski
Dzień dobry
Czy w związku z wydanym już orzeczeniem III CZP 1/18. wg którego rozumuje że zachodzi „dowolność” określenia prawdziwej wg. Sądu daty zasiedzenia istnieje możliwość że Sąd ustali takową datę na datę występującą już po złożeniu wniosku o zasiedzenie.
Przykładowo: Jeżeli termin 30 letni upływał by 1.stycznia.2019 roku i wniosek o zasiedzenie złożono by 15.stycznia.2019 roku to czy istnieje jakakolwiek szansa (możliwość prawna) że sąd może ustalić datę zasiedzenia na datę późniejszą niże 15 stycznia.2019 (zatem późniejszą niż data złożenia samego wniosku) np. 15 marca.2019.
Najpóźniejszą datą orzeczenia zasiedzenia jest data zamknięcia rozprawy w sprawie o zasiedzenie. We wskazanym przykładzie sąd będzie mógł orzec nabycie zasiedzenia z data 15 marca 2019 r., jeżeli będzie to data ostatniej rozprawy. Jeżeli termin zasiedzenia upłynie dopiero po zamknięciu rozprawy, sąd oddali wniosek, jako przedwczesny. Sąd nie może bowiem orzekać zasiedzenia z wyprzedzeniem, „na zapas”.
POzdrawiam
adw. Jan Górski