Kto może otrzymać zachowek? Kto jest uprawniony do tego roszczenia? Czy rodzeństwo lub dziadkowie mogą żądać zachowku? Odpowiedzi znajdziesz w tym wpisie. Zapraszamy do lektury!
Kto jest uprawniony do zachowku? – zasady
Osobami uprawnionymi do zachowku są małżonek, zstępni (czyli dzieci, wnuki i tak dalej) oraz rodzice spadkodawcy – choć ci ostatni nie zawsze (wyłącznie wtedy, gdyby rodzice byli tak zwanymi spadkobiercami ustawowi, czyli w przypadku, gdy zmarły był osobą bezdzietną). A zatem dziadkowie, rodzeństwo i inni krewni nigdy nie będą uprawnieni do zachowku. Podobnie były małżonek w przypadku orzeknięcia rozwodu.
Pamiętaj! Wnuki spadkodawcy są uprawnione do zachowku tylko wtedy, gdy ich uprawniony do zachowku rodzic (a więc dziecko spadkodawcy) nie żyje. Wówczas to te wnuki są uprawnione po równo do otrzymania wartości zachowku, który przypadłby ich rodzicowi, gdyby żył.
O tym, jaka wysokość zachowku przysługuje poszczególnym osobom, dowiesz się wkrótce w tym wpisie [odnośnik].
Zachowek – jakie są wyjątki?
Oczywiście, jak zawsze w prawie, istnieje wiele wyjątków także w przypadku osób uprawnionych do zachowku. Oto najważniejsze:
Zachowek dla małżonka
- Nie będzie uprawnionym do zachowku aktualny małżonek w dwóch przypadkach:
- W przypadku prawnej (orzeczonej przez Sąd) separacji
- W przypadku, gdy przed śmiercią spadkodawca wytoczył przeciwko małżonkowi pozew o rozwód lub separację z żądaniem stwierdzenia wyłącznej winy tegoż małżonka przy rozpadzie więzi – ale tylko wówczas, gdy żądanie rozwodu z orzekaniem o winie było rzeczywiście uzasadnione.
Osoba wydziedziczona w testamencie a zachowek
- Nie będzie uprawniona do zachowku osoba wydziedziczona w testamencie przez spadkodawcę (choć zawsze można przed sądem kwestionować niesłuszność wydziedziczenia). Uwaga! Jeśli spadkodawca wydziedziczył swoje dziecko, wówczas, jeśli istnieją zstępni tego dziecka (wnuki spadkodawcy), to są oni uprawnieni do zachowku Jest to trochę analogiczne do śmierci dziecka spadkodawcy – dzieci tego dziecka są uprawnione do zachowku!
Przykład:
Michał P. w testamencie wydziedziczył swojego jedynego syna Konstantego P. za to, że mimo nawoływań ojca prowadził hulaszczy tryb życia, trwonił majątek i w żaden sposób nie interesował się losem rodzica. Po śmierci Michała uprawnionymi do zachowku „pierwotnie” przysługującemu Konstantemu będą jego dzieci – o ile takie posiada.
Zrzeczenie się dziedziczenia oraz odrzucenie spadku
- Zachowek nie będzie przysługiwał również osobom, które dobrowolnie zrzekły się dziedziczenia
Zrzeczenie dokonuje się u notariusza. W praktyce nie jest to tak rzadkie rozwiązanie, w przypadku, gdy np. spadkodawca zamierza przekazać za życia starszemu, dorosłemu dziecku w formie darowizny mieszkanie i w związku z tym chce przekazać resztę majątku wyłącznie młodszemu dziecku. Aby uniknąć konfliktów po śmierci spadkodawcy, można starsze dziecko namówić do podpisania notarialnej umowy o dobrowolnej rezygnacji z prawa do zachowku
- uprawnioną do zachowku nie będzie także osoba, która odrzuciła spadek.
Osoba uznana za niegodna dziedziczenia
- Kolejny wyjątek to osoby uznane przez sąd za niegodne dziedziczenia, niezależnie, czy zostały one wymienione w testamencie jako spadkobiercy czy też należy się im się zachowek z mocy prawa (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 30 stycznia 1998 r., I CKN 448/97). Więcej o tej kwestii można przeczytać tutaj [odnośnik-> pozbawienie zachowku]
Podziel się:
O autorze
Witaj,
nazywam się Jan Górski.
Jestem adwokatem specjalizującym się w prawie cywilnym, między innymi w sprawach o zasiedzenie.
Współautorem bloga jest adwokat Michał Górski, doktor nauk prawnych.
Zapraszamy do kontaktu, jak również na naszego drugiego bloga o odszkodowaniu od Państwa (gminy, powiatu) .
Wasze Opinie:
