Tu znajdziesz treść obowiązujących i dawnych przepisów prawa, które regulują kiedy dochodzi do zasiedzenia.
Pamiętaj! W Twojej sprawie mogą mieć zastosowanie dawne przepisy prawa, o czym pisałem w artykule pt. Okres zasiedzenia
I. Przepisy znajdujące się w kodeksie cywilnym (dotyczą zwłaszcza okresu zasiedzenia)
Przepisy aktualne (Kodeks cywilny po zmianie dokonanej ustawą z dnia 28 lipca 1990 r. o zmianie ustawy – Kodeks cywilny (Dz. U. z dnia 18 sierpnia 1990 r.), – odnoszą się do okresu zasiedzenia, który skończył się nie wcześniej niż 1 października 1990 r.
Art. 172. § 1. Posiadacz nieruchomości nie będący jej właścicielem nabywa własność, jeżeli posiada nieruchomość nieprzerwanie od lat dwudziestu jako posiadacz samoistny, chyba że uzyskał posiadanie w złej wierze (zasiedzenie).
§ 2. Po upływie lat trzydziestu posiadacz nieruchomości nabywa jej własność, choćby uzyskał posiadanie w złej wierze.
§ 3. Nabyć nieruchomość rolną w rozumieniu przepisów ustawy, o której mowa w art. 166 § 3, przez zasiedzenie może jedynie rolnik indywidualny w rozumieniu przepisów tej ustawy, jeżeli – ustalona zgodnie z przepisami art. 5 ust. 2 i 3 tej ustawy – powierzchnia nabywanej nieruchomości rolnej wraz z nieruchomościami rolnymi stanowiącymi jego własność nie przekroczy 300 ha użytków rolnych.
(w art. 166 § 3 k.c. jest mowa o ustawie z dnia 11 kwietnia 2003 r. o kształtowaniu ustroju rolnego z uwzględnieniem zmian, jakie wprowadziła ustawa z dnia 14 kwietnia 2016 r. o wstrzymaniu sprzedaży nieruchomości Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa oraz o zmianie niektórych ustaw – por. wpis https://zasiedzenie.net/uwaga-zmiany-w-prawie-ograniczenia-w-zasiedzeniu-nieruchomosci-rolnej )
Art. 173. Jeżeli właściciel nieruchomości, przeciwko któremu biegnie zasiedzenie, jest małoletni, zasiedzenie nie może skończyć się wcześniej niż z upływem dwóch lat od uzyskania pełnoletności przez właściciela.
Art. 174. Posiadacz rzeczy ruchomej nie będący jej właścicielem nabywa własność, jeżeli posiada rzecz nieprzerwanie od lat trzech jako posiadacz samoistny, chyba że posiada w złej wierze.
Art. 175. Do biegu zasiedzenia stosuje się odpowiednio przepisy o biegu przedawnienia roszczeń.
Art. 176. § 1. Jeżeli podczas biegu zasiedzenia nastąpiło przeniesienie posiadania, obecny posiadacz może doliczyć do czasu, przez który sam posiada, czas posiadania swego poprzednika. Jeżeli jednak poprzedni posiadacz uzyskał posiadanie nieruchomości w złej wierze, czas jego posiadania może być doliczony tylko wtedy, gdy łącznie z czasem posiadania obecnego posiadacza wynosi przynajmniej lat trzydzieści.
§ 2. Przepisy powyższe stosuje się odpowiednio w wypadku, gdy obecny posiadacz jest spadkobiercą poprzedniego posiadacza.
Art. 177. (skreślony).
Art. 178. (uchylony).
Przepisy przejściowe dotyczące zasiedzenia zawarte w ustawie z dnia 28 lipca 1990 r. o zmianie ustawy – Kodeks cywilny (Dz. U. z dnia 18 sierpnia 1990 r.) wprowadzające zmiany z dniem 1 października 1990 r.
Art. 9. Do zasiedzenia, którego bieg rozpoczął się przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy, stosuje się od tej chwili przepisy niniejszej ustawy; dotyczy to w szczególności możliwości nabycia prawa przez zasiedzenie.
Art. 10. Jeżeli przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy istniał stan, który według przepisów dotychczasowych wyłączał zasiedzenie nieruchomości, a według przepisów obowiązujących po wejściu w życie tej ustawy prowadzi do zasiedzenia, zasiedzenie biegnie od dnia wejścia jej w życie; jednakże termin ten ulega skróceniu o czas, w którym powyższy stan istniał przed wejściem w życie ustawy, lecz nie więcej niż o połowę.
2. Przepisy Kodeksu cywilnego obowiązującego od 1 stycznia 1965 r. (z tym że przepis art. 178 obowiązywał od 18 maja 1964 r. do 4 listopada 1971 r.)
Art. 172. § 1. Posiadacz nieruchomości nie będący jej właścicielem nabywa własność, jeżeli posiada nieruchomość nieprzerwanie od lat dziesięciu jako posiadacz samoistny, chyba że uzyskał posiadanie w złej wierze (zasiedzenie).
§ 2. Po upływie lat dwudziestu posiadacz nieruchomości nabywa jej własność, choćby uzyskał posiadanie w złej wierze.
Art. 173. Jeżeli właściciel nieruchomości, przeciwko któremu biegnie zasiedzenie, jest małoletni, zasiedzenie nie może skończyć się wcześniej niż z upływem dwóch lat od uzyskania pełnoletności przez właściciela.
Art. 174. Posiadacz rzeczy ruchomej nie będący jej właścicielem nabywa własność, jeżeli posiada rzecz nieprzerwanie od lat trzech jako posiadacz samoistny, chyba że posiada w złej wierze.
Art. 175. Do biegu zasiedzenia stosuje się odpowiednio przepisy o biegu przedawnienia roszczeń.
Art. 176. § 1. Jeżeli podczas biegu zasiedzenia nastąpiło przeniesienie posiadania, obecny posiadacz może doliczyć do czasu, przez który sam posiada, czas posiadania swego poprzednika. Jeżeli jednak poprzedni posiadacz uzyskał posiadanie nieruchomości w złej wierze, czas jego posiadania może być doliczony tylko wtedy, gdy łącznie z czasem posiadania obecnego posiadacza wynosi przynajmniej lat dwadzieścia.
§ 2. Przepisy powyższe stosuje się odpowiednio w wypadku, gdy obecny posiadacz jest spadkobiercą poprzedniego posiadacza.
Art. 177. Przepisów o nabyciu własności przez zasiedzenie nie stosuje się, jeżeli nieruchomość jest przedmiotem własności państwowej.
Art. 178. Nie można nabyć przez zasiedzenie części nieruchomości rolnej, jeżeli według przepisów o ograniczeniu podziału gospodarstw rolnych zbycie tej części nie byłoby dopuszczalne.
Przepisy przejściowe wprowadzające Kodeks cywilny
Art. XLI. § 1. Do zasiedzenia, którego bieg rozpoczął się przed dniem wejścia w życie kodeksu cywilnego, stosuje się od tej chwili przepisy tego kodeksu; dotyczy to w szczególności możności nabycia prawa przez zasiedzenie.
§ 2. Jeżeli termin zasiedzenia według kodeksu cywilnego jest krótszy niż według przepisów dotychczasowych, bieg zasiedzenia rozpoczyna się z dniem wejścia kodeksu w życie; jeżeli jednak zasiedzenie rozpoczęte przed dniem wejścia w życie kodeksu cywilnego nastąpiłoby przy uwzględnieniu terminu określonego w przepisach dotychczasowych wcześniej, zasiedzenie następuje z upływem tego wcześniejszego terminu.
Art. XLII. Jeżeli przed dniem 1 stycznia 1947 r. istniał stan rzeczy, który według przepisów prawa rzeczowego (dekret z dnia 11 października 1946 r. – Dz. U. Nr 57, poz. 319) i kodeksu cywilnego prowadziłby do zasiedzenia, jakkolwiek według przepisów obowiązujących przed dniem 1 stycznia 1947 r. zasiedzenie nie byłoby w tym wypadku możliwe, termin zasiedzenia biegnie od dnia 1 stycznia 1947 r. i ulega skróceniu o czas, w ciągu którego ten stan rzeczy istniał przed tą datą, jednakże najwyżej o połowę.
3. Przepisy Prawa rzeczowego obowiązujące od 1 stycznia 1947 r. do czasu wejścia w życie Kodeksu cywilnego
Art. 50. § 1. Kto posiada nieruchomość przez lat dwadzieścia, nabywa jej własność, chyba że w chwili objęcia nieruchomości w posiadanie był w złej wierze (zasiedzenie).
§ 2. Temu, kto posiada nieruchomość przez lat trzydzieści, nie można zarzucać złej wiary.
Art. 51. § 1. Kto bez ważnej podstawy został wpisany do księgi wieczystej jako właściciel, nabywa własność, jeżeli jest od lat dziesięciu wpisany i ma od lat dziesięciu nieruchomość w posiadaniu, chyba że uzyskał posiadanie w złej wierze.
§ 2. Po upływie lat dwudziestu nie można wpisanemu posiadaczowi zarzucać złej wiary.
Art. 52. Kto posiada rzecz ruchomą przez lat trzy, nabywa jej własność, chyba że uzyskał posiadanie w złej wierze.
Art. 53. Do biegu terminów zasiedzenia stosuje się odpowiednio przepisy o przedawnieniu wierzytelności z zastrzeżeniem wyjątków, przewidzianych w artykułach poniższych.
Art. 54. Jeżeli właściciel nieruchomości, przeciwko któremu biegnie zasiedzenie, jest małoletni, zasiedzenie nie może skończyć się wcześniej, niż w dwa lata od uzyskania pełnoletności przez właściciela.
Art. 55. Jeżeli właściciel nieruchomości, przeciwko któremu biegnie zasiedzenie, zmarł przed tegoż upływem, zasiedzenie nie może skończyć się wcześniej, niż w dwa lata od otwarcia spadku.
Art. 56. Jeżeli posiadanie zostało uzyskane czynem samowolnym, bieg zasiedzenia rozpoczyna się dopiero z chwilą, gdy dotychczasowy posiadacz utracił roszczenie o przywrócenie utraconego posiadania.
Art. 57. § 1. Jeżeli podczas biegu zasiedzenia nastąpiło przeniesienie posiadania, posiadacz może przy obliczaniu terminu zasiedzenia doliczyć posiadanie swego poprzednika. Jednakże gdyby posiadanie poprzednika było uzyskane w złej wierze, liczy się ono tylko w przypadku, gdy łącznie z posiadaniem nabywcy trwało przez okres czasu wyłączający zarzut złej wiary.
§ 2. Posiadacz nieruchomości, wpisany do księgi wieczystej bez ważnej podstawy jako właściciel, może przy obliczaniu terminu zasiedzenia doliczyć okres czasu, podczas którego był wpisany jego poprzednik.
II. Pozostałe przepisy prawne
1. Ustawa z dnia 11 kwietnia 2003 r. o kształtowaniu ustroju rolnego (Dz. U. z 2012 r. poz. 803 oraz z 2016 r. poz. 585)
Art. 4. Jeżeli nabycie nieruchomości rolnej następuje w wyniku:
(…)
4) innej czynności prawnej lub innego zdarzenia prawnego, w szczególności:
– Agencja działająca na rzecz Skarbu Państwa może złożyć oświadczenie o nabyciu tej nieruchomości za zapłatą równowartości pieniężnej odpowiadającej jej wartości rynkowej.
(według art. 1a, ustawy nie stosuje się do nieruchomości rolnych:
2) o powierzchni mniejszej niż 0,3 ha.)
2. Ustawa z dnia 14 lipca 1961 r. o gospodarce terenami w miastach i osiedlach (Dz. U. z dnia 21 lipca 1961 r.) – art. 7 obowiązywał od dnia 21 lipca 1961 r.
Art. 1. 1. Ustawa niniejsza normuje gospodarkę terenami:
1) położonymi w granicach administracyjnych miast i osiedli oraz
2) położonymi poza granicami administracyjnymi miast i osiedli terenami państwowymi, które jako włączone do planu zagospodarowania przestrzennego miasta (osiedla) przekazane zostały dla realizacji zadań jego gospodarki.
2. Użyte w niniejszej ustawie określenie „tereny państwowe” oznacza tereny stanowiące własność Państwa położone na obszarach określonych w ust. 1.
(…)
Art. 7. Nie można nabyć własności terenu państwowego w drodze zasiedzenia.
Podziel się:O autorze
Witaj,
nazywam się Jan Górski.
Jestem adwokatem specjalizującym się w prawie cywilnym, między innymi w sprawach o zasiedzenie.
Współautorem bloga jest adwokat Michał Górski, doktor nauk prawnych. Szerzej przedstawiamy się Czytelnikom w sekcji "o nas".
Zapraszamy do kontaktu, jak również na naszego drugiego bloga o odszkodowaniu od Państwa (gminy, powiatu) .
Wasze Opinie:
Nieruchomość skarbu państwa. Posiadanie samoistne rozpoczyna się 1.04.1988 r. Kiedy wystąpi zasiedzenie w złej wierze? 1.10.2020 r. z uwagi na nowelizację k.c. w latach 90-tych? Czy jednak 1.04.2018 r.?
Kolejna sprawa czy ewentualne stwierdzenie zasiedzenia może narazić wnioskodawcę na powództwo o bezumowne użytkowanie gruntu ze strony Skarbu Państwa? W końcu jeżeli sąd stwierdzi zasiedzenie, to w prawomocnym orzeczeniu będzie wykazane faktyczne władanie tym gruntem. Czyli wykazanie bezumownego użytkowania gruntu wydaje się być proste.
Szanowny Panie,
Do opisanej przez Pana sytuacji będzie miał zastosowanie art. 10 ustawy nowelizującej kodeks cywilny w 1990 r. Zgodnie z tym przepisem, Jeżeli przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy istniał stan, który według przepisów dotychczasowych wyłączał zasiedzenie nieruchomości, a według przepisów obowiązujących po wejściu w życie tej ustawy prowadzi do zasiedzenia, zasiedzenie biegnie od dnia wejścia jej w życie; jednakże termin ten ulega skróceniu o czas, w którym powyższy stan istniał przed wejściem w życie ustawy, lecz nie więcej niż o połowę.
Uwzględnienie skrócenia terminu zasiedzenia o którym mowa w tym przepisie oznacza, że termin zasiedzenia upłynie w tej drugiej dacie, czyli 1.04. 2018 r.
Odnosząc się do drugiej z poruszonych przez Pana kwestii, wyjaśniam, że zgodnie z orzecznictwem Sądu Najwyższego, posiadacz samoistny, który nabył własność nieruchomości przez zasiedzenie, nie ma obowiązku płacenia byłemu właścicielowi wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z jego gruntu.
Pozdrawiam
adw. Jan Górski
Dzień dobry,
Rodzice od 30 lat są najemcami mieszkania w którym na własny koszt postawili dobudówkę ponieważ lokal jaki otrzymali nie posiadał łazienki a jedynie wychodek na podwórku ( pozwolenie zostało wydane). Moja Mama jako najemczyni chciałaby wykupić mieszkanie lecz otrzymała odmowna odpowiedz ponieważ okazuje się, że dobudówka stoi na gruncie należącej do innej wspólnoty mieszkaniowej i jedynym wyjściem by wykupić mieszkanie okazuje się montaż toalety w pokoju lub kuchni by lokal spełniał warunku lokalu mieszkalnego. Moje pytanie brzmi czy to rzeczywiście jedyne wyjście czy jest możliwość nabycia dobudowanej części poprzez zasiedzenie lub w inny sposób.
Pozdrawiam i dziękuje za odpowiedź
Szanowna Pani,
Odpowiedź na Pani wątpliwości jest możliwa dopiero po zapoznaniu się ze stosowną dokumentacją do tyczącą tej sprawy, a to przekracza ramy niniejszego bloga i jest możliwe w drodze ewentualnej porady prawnej.
Pozdrawiam
adw. Jan Górski
Dzień Dobry,
Moja mama opiekuje się jedna nieruchomością (wcześniej robiła to babcia która odziedziczyła polowe tej nieruchomości po swojej matce). Łącznie z babcia włada tym już ponad 30 lat i teoretycznie mogłaby to zasiedzieć. Problem jest w tym, ze ani Babcia ani mama nigdy tam nie mieszkały. Babcia to wynajmowała, po jej śmierci zajmowała się tym moja mama, a od 2008r. mieszkam tam ja z mężem.
Pierwsze Pytanie jest takie: czy moja mama mimo iż tam nie mieszka może zasiedzieć pozostała cześć nieruchomości aby mieć całość.
Drugie pytanie: jeżeli tak to czy lata do zasiedzenia liczyć do roku 2008r. czy do chwili obecnej, mimo ze od 2008r. wszystkie opłaty i remonty robię ja, ale mieszkam tutaj za mamy zgodą.
Szanowna Pani,
W opisanej przez Panią sytuacji początek terminu zasiedzenia należy liczyć od śmieci prababci. W zależności od tego, kiedy ten termin upłynął, własność nabyła albo babcia albo Pani mama. Fakt, że na tej nieruchomości żadna z nich nie mieszkała, nie powinien być przeszkodą w zasiedzeniu. Decydować powinno to, że wynajmowały nieruchomość, a taki akt władczy należy traktować jako przejaw samoistnego posiadania nieruchomości przez obie panie.
Pozdrawiam
adw. Jan Górski
Witam,
Czy mogę wystąpić o zasiedzenie nieruchomości, jeżeli mieszkam na niej 25 lat, a poprzedni właściciele (teściowie) cały czas zapewniali mnie, że przepiszą nieruchomości na mnie i na męża, ale nie zdążyli, gdyż zmarli?
Niestety, nie. Zasiedzenie rozpoczęło bowiem bieg dopiero od śmierci teściów.
Pozdrawiam
adw. Jan Górski
Mam nietypowe pytanie. Czy osoba, która nie wypełniła prawomocnego nakazu eksmisji, może twierdzić, ze zasiedziała w złej wierze, jeśli minęło 30 lat? Jeśli tak, to od kiedy liczyć początek zasiedzenia? Od momentu kiedy umarł właściciel, który uzyskał nakaz eksmisji, a potem jego spadkobiercy nic z tym dalej nie zrobili? Czy od momentu umorzenia sprawy eksmisyjnej przez komornika? Komornik umorzył, bo nie było lokalu zastępczego, a to było w czasach, kiedy właściciel taki lokal musiał znaleźć. Właściciel umarł dwa lata po umorzeniu i te dwa lata jak to się mówi robią różnicę.
W opisanej sytuacji bieg zasiedzenia należy liczyć od daty umorzenia postępowania egzekucyjnego o eksmisję z lokalu.
Pozdrawiam
adw.Jan Górski
[…] Zgodnie z art. 10 ustawy z dnia 28 lipca 1990 r. o zmianie kodeksu cywilnego, okresy zasiedzenia ulegają skróceniu o czas posiadania w czasie, kiedy zasiedzenie własności państwowej było niedopuszczalne. Skrócenie to może jednak dotyczyć co najwyżej połowy ustawowego okresu zasiedzenia. […]
Dzień Dobry,
Mam pytanie dotyczące zasiedzenia. Mogę kupić działkę po mojej zmarłej ciotce, którą odziedziczyła jej dalsza rodzina. Problem polega na tym, że w skład ogrodzonej posiadłości wchodzą 2 działki. Jedna należała do mojej ciotki, a druga ma nieuregulowany stan prawny (pewnie gdyby zacząć szukać właścicieli to uzbierało by się ze 30 osób). Ciocia użytkowała te działki w takim (ogrodzonym) zakresie od kiedy pamiętam, a mam ponad 30 lat. Pytanie jest czy jeśli kupię jedną działkę to będę mogła wystąpić o zasiedzenie drugiej jako następca prawny?
Z góry dziękuje za odpowiedź i pozdrawiam.
Szanowna Pani,
Tak, taką możliwość będzie Pani miała.
Pozdrawiam
adw. Jan Górski
Witam, Panie Mecenasie czy nieruchomość będąca wg. Ksiąg wieczystych współwłasnością rodzeństwa może zostać własnością jednego z współwłaścicieli jesli był wyłącznym użytkownikiem przez 30 lat? Można tu dochodzić sądowego zniesienia współwłasności? Dom z działką bo o nich mowa został okropnie zniszczony wskutek tego użytkowania.
Szanowny Panie,
Zgodnie z kodeksem cywilnym każdy ze współwłaścicieli może żądać sądowego zniesienia współwłasności. W takiej sprawie można zgłosić zarzut zasiedzenia przedmiotu współwłasności, jeżeli jeden ze współwłaścicieli posiadał całą nieruchomość w charakterze posiadacza samoistnego, czyli tak, jakby był jej wyłącznym właścicielem.
Pozdrawiam
adw. Jan Górski
Witam Panie Mecenasie
Ja i moja ciocia (siostra mojej mamy która przepisała mi swoją część działki i domu) jesteśmy współwłaścicielami bez podziału fizycznego. Część jednak działki około 0,5 ar nie należy do nas, ale od 1970 roku jest w granicach ogrodzenia zbudowanego przez mojego ojca. Właściciel sąsiedniej działki nabył ja w latach 2000 i 2001, poza tym część zajmowanego przez nas terenu w obrębie ogrodzenia należy do miasta. Czy mam szansę na zasiedzenie tego 0,5 ara?
Szanowny Panie,
Jeżeli te 0,5 ara, o którym Pan pisze, było w samoistnym posiadaniu Pańskiej rodziny od 1970 r., to jest szansa na nabycie własności tej działki w drodze zasiedzenia.
Pozdrawiam
adw. Jan Górski
Witam, do budynku, który ma 4 współwłaścicieli ponad 50 lat temu dołączono kawałek działki sąsiedniej. Działka ta została przygrodzona(być może omyłkowo) do budynku przez spółdzielnię, która tę działkę ma w wieczystym użytkowaniu. Działka ta przez lata była użytkowana przez współwłaścicieli. Jedna część z udziałów jednakże zmieniała kilkukrotnie swoich właścicieli. Obecnie 3 z 4 współwłaścicieli osiągnęło prawo do zasiedzenia. Czy przy sprzedaży wspomnianych udziałów posiadanie samoistne również przechodziło na kolejne osoby?
Szanowny Panie,
Jeżeli nabywca wchodził w ogół praw związanych z nabywanym udziałem w nieruchomości i przejmował stan posiadania samoistnego zbywcy, to posiadanie poprzenika podlega zaliczeniu do okresu posiadania niezbędnego do nabycia prawa przez zasiedzenie.
Pozdrawiam
adw. Jan Górski