Zasiedzenie nieruchomości będącej własnością gminy mogło nastąpić najwcześniej w dniu 27 maja 2005 r., a nieruchomości Skarbu Państwa 1 października 2005 r.
W korespondencji pochodzącej od Szanownych Czytelników niniejszego bloga pojawiają się wątpliwości co do zasad dotyczących możliwości zasiadywania nieruchomości należącej do gminy lub do Skarbu Państwa. Jeden wpis został już poświęcony częściowo tej tematyce (Zasiedzenie nieruchomości Skarbu Państwa), ale zasadnym jest powrócenie do tej tematyki, także z uwzględnieniem zasiedzenia nieruchomości należącej do gminy.
W tzw. okresie minionym własność państwowa była nienaruszalna i chroniona w sposób szczególny. Wyrazem tej specjalnej ochrony był zakaz nabywania takiej własności przez zasiedzenie.
Zasiedzenie nieruchomości gminy
Z dniem 27 maja 1990 r. mienie państwowe, która było w zarządzie gmin przeszło, jako mienie komunalne, na własność gminy (na mocy ustawy z dnia 10 maja 1990 r. – Przepisy wprowadzające ustawę o samorządzie terytorialnym i ustawę o pracownikach samorządowych). Od tej daty możliwe stało się więc nabycie nieruchomości komunalnych (gminnych) przez zasiedzenie. Z kolei generalny zakaz zasiadywania nieruchomości państwowych został uchylony z dniem 1 października 1990 r. ustawą z dnia 28 lipca 1990 r. o zmianie kodeksu cywilnego. Od 1 października 1990 r. możliwe stało się więc zasiadywanie nieruchomości państwowych.
Ale uwaga!
Zgodnie z art. 10 ustawy z dnia 28 lipca 1990 r. o zmianie kodeksu cywilnego, okresy zasiedzenia ulegają skróceniu o czas posiadania w czasie, kiedy zasiedzenie własności państwowej było niedopuszczalne. Skrócenie to może jednak dotyczyć co najwyżej połowy ustawowego okresu zasiedzenia.
Przekładając ten suchy tekst prawniczy na ludzką mowę, posłużę się przykładem. Pan A. jest posiadaczem samoistnym w złej wierze nieruchomości państwowej od 1972 r. do czasu rozpoznawania wniosku o zasiedzenie (2018 r.). Ma prawo do zaliczenia okresu posiadania przed 1 października 1990 r. ale nie całych 18 lat, lecz tylko połowę okresu potrzebnego da zasiedzenia, czyli 15 lat. Nabywa zatem własność przez zasiedzenie w 2005 r. Jeżeli okres posiadania samoistnego przed 1990 r. był krótszy od 15 lat, zalicza się go w całości. Przykładowo, gdyby początek zasiedzenia przez Pana A. datowała się od 1980 r. wówczas okres zasiedzenia liczony od 1 października 1990 r., podlega skróceniu o całe 10 lat i zasiedzenie następuje w 2010 r.
Podobnie jest z zasiadywaniem nieruchomości komunalnej.
Z powyższego wynika, że zasiedzenie własności nieruchomości komunalnej może nastąpić najwcześniej w dniu 27 maja 2005 ., a nieruchomości państwowej 1 października 2005 r.
Szanowni Państwo,
zachęcamy do pozostawiania swoich pytań, wątpliwości i uwag w formie komentarzy. Obiecujemy, że w miarę możliwości czasowych będziemy na nie odpowiadać.
Z poważaniem, Michał Górski
Moi rodzice zakupili w 1996r. działkę wraz z domem od małżeństwa,które było jej właścicielem od r.1960.Działka sąsiaduje z terenem należącym do miasta i częściowo do spółdzielni mieszkaniowej.Fragment ogrodzonej działki(ogrodzenie lata temu wykonał prawdopodobnie właściciel sąsiedniej działki),którą użytkują moi rodzice należy do sąsiada.Czy możemy starać się o nabycie tego fragmentu przez zasiedzenie?Jak należy to zrobić i jaki jest koszt?
Szanowna Pani,
Odpowiedź na Pani wątpliwości wymaga uzyskania dodatkowych informacji i wyjaśnień. Proponuję zatem ewentualnie telefoniczną poradę prawną.
Pozdrawiam
adw. Jan Górski
Mam pytanie dotyczące zasiedzenie nieruchomości, która w dokumentach jest oznaczona jako Władający i nic więcej w żadnym urzędzie nie ma na temat tej nieruchomości. Czy to oznacza iż władający jest właścicielem i możemy zasiedzieć jego nieruchomość, lub iż owa nieruchomość jest własnością Skarbu Państwa do momentu wyprowadzenia przez starostę dokumentów. dodam iż władający już nie żyje a spadkobiercy nie są zainteresowani wyprostowaniem stanu prawnego.
Szanowny Panie,
Określenie „władający” nie przesądza o jego tytule własności do nieruchomości, gdyż może oznaczać po prostu jej posiadacza. Nie ma podstaw aby uznawać, że nieruchomość należy do Skarbu Państwa. Oczywiście, w ewentualnej sprawie o zasiedzenie spadkobiercy władającego powinni być uczestnikami postępowania.
Pozdrawiam
adw. Jan Górski
Chcę wnieść o stwierdzenie o zasiedzenie nieruchomości działki należącej do Skarbu Państwa. Na działce znajduje się sad, którego pielęgnacją się zajmowałem. Czy może mi zostać wytoczony proces o odszkodowanie z tytułu nieodpłatnego użytkowania gruntu (opłata za dzierżawę i pożytki) nawet w przypadku gdy nie uzyskam prawa do własności.
W tym kontekście zastanawiam, się jak ująć okres zasiedzenia. Jest on dłuższy niż okres wymagany, także w kontekście ewentualnych opłat być może lepiej by było poprzestać na tym minimalnym okresie
Szanowny Panie,
Nabycie własności przez zasiedzenie jest tzw. nabyciem pierwotnym. Oznacza to, że następuje bez obciążeń (zapłaty) za okres samoistnego posiadania przez posiadacza na rzecz byłego właściciela .
Pozdrawiam
adw. Jan Górski
Witam.
Moi dziadkowie mieszkają od 40 lat w nieruchomości należącej do gminy , A moja mama 27 ( w tym samym domu). Kiedy i czy mogą składać wniosek o zasiedlenie tej nieruchomości?
Pozdrawiam
Beata
Szanowna Pani, niestety nie znając szczegółów sprawy nie jestem w stanie Pani odpowiedzieć na to pytanie.
Pozdrawiam
jestem właścicielem posesji od 20 lat.Kupiona od prywatnego właściciela.2 dni temu okazało się że płot ograniczający posesję jest postawiony 2 metry dalej niż wskazują plany .Czy mam prawo wystąpić o zasiedzenie.
Szanowna Pani,
aby rozważyć, czy sprawie mogło dojść do zasiedzenia w dobrej wierze (a tylko taki „rodzaj” zasiedzenia można stwierdzić po 20 latach), potrzebna byłaby szczegółowa analiza sytuacji i dokumentów, co odbywa się w ramach płatnej porady prawnej.
Pozdrawiam, dr Michał Górski
Dostałem od miasta wezwanie do wystąpienia o dzierżawę ogródka za domem. Teren ten, należący do gminy był ogrodzony i użytkowany przez dziadków w latach 1967-2011. Rozumiem, że oznacza to, że zasiedzenie de facto się już odbyło. Pytanie czy wystąpienie przeze mnie obecnie o dzierżawę tego terenu nie blokuje mi ewentualnego wystąpienia o stwierdzenie zasiedzenia na dziadków?
Szanowny Panie,
Jeżeli dziadkowie byli samoistnymi posiadaczami tego terenu, to najprawdopodobniej nabyli jego własność przez zasiedzenie w 2005 r. Jeżeli dziadkowie nie żyją, a jest Pan ich spadkobiercą, to może Pan wystąpić na ich rzecz o zasiedzenia. Moim zdaniem zawieranie teraz umowy dzierżawy jest niewskazane, gdyż osłabiałoby argument samoistnego posiadania, a poza tym byłaby to umowa zawarta z podmiotem, który utracił już prawo własności na skutek zasiedzenia przez dziadków.
Pozdrawiam
adw.Jan Górski
Rodzice kupili i ogrodzili działkę około roku 1975. Ojciec już nie żyje, ja nabyłam własność (najpierw ułamkową w spadku, potem całą działkę i dom przez darowiznę od rodzeństwa), więc jestem jej właścicielem od urodzenia. Na zdjęciu komunijnym z 1989r uwidocznione ogrodzenie. Czy może to być wystarczający dowód w sprawie o zasiedzenie czy lepiej poprosić sąsiadów o zeznania/oświadczenia? Wnioskować o uznanie tylko na mnie (minęło już 30 lat) czy powinnam podać spadkobierców pierwotnego posiadacza jako uczestników?
Działka jest własnością SP (jest to część pasa drogowego), nie był płacony podatek. Czy to coś przeszkadza w przypadku zasiedzenia w złej wierze?
Szanowna Pani,
uczestnikiem postępowania w sprawie o ewentualne zasiedzenie przygranicznego pasa gruntu powinien być jego formalny właściciel, czyli Skarb Państwa, a nie kolejni jego posiadacze. Zwracam jednak Pani uwagę na to, że drogi publiczne w zasadzie są wyłączone z obrotu cywilnego, w tym i od zasiedzenia. Orzecznictwo dopuszcza wprawdzie od tej zasady wyjątki, ale na podstawie przedstawionego przez Panią opisu nie jestem w stanie się wypowiedzieć, czy taki wyjątek znajdzie zastosowanie w Pani przypadku.
Pozdrawiam
adw. Jan Górski
Witam.
Dziękuję za artykuł, proszę jednak o rozwianie moich wątpliwości. Moja sprawa może być trochę skomplikowana (tak mi się wydaję) postaram się jednak przedstawić ją jak najbardziej czytelnie.
Chodzi o zasiedzenie działki rolnej przylegającej do działki na której znajduje się nasz dom. Działka ta jest przez nas używana na jednej części znajduję się skład drewna opałowego a druga cześć służy jako pole uprawne. Mój Ojciec twierdził, że wiedział do kogo należy ta działka i u tej rodziny pytał o pozwolenie na jej użytkowanie wiele lat temu (około 40). Jednak z ciekawości sprawdziłem w księdze wieczystej pobranej ze strony ministerstwa i tam jako właściciel jest wskazany skarb państwa.Czy możemy złożyć wniosek o zasiedzenie tego gruntu? Z jakimi opłatami się to wiąże i czy to musi być rozprawa w sądzie? Jako świadków mógłbym wskazać sąsiadów?
Szanowny Panie,
wyczerpujące wyjaśnienie prawne w poruszonych przez Pana kwestiach wymaga uzyskania dodatkowych informacji i, być może także dokumentów, a to przekracza ramy bloga i jest możliwe w ramach regularnej porady prawnej.
Pozdrawiam
adw. Jan Górski
Dobry Wieczór
Moja rodzina użytkowała tereny gminę od 1950 do roku 2018 który przylegaja do działki moich rodziców .W roku 2018 gmina wystosowała pismo do moich rodziców ze na tych terenach gmina chcę zawrzeć umowę dzierżawy i rodzicie taka umowę zawarli .Po pierwsze nie wiedzieli ze maja prawo o zajecie tej działki przez zasiedzenie a po drugie Gmina obiecała ze te tereny po zamianie planu zagospodarowania je im sprzedaca działke .Gmina plany zmieniła ale ze swoich obietnic nie chcą rozliczyć i zrobili tam ciąg komunikacyjny .Moje pytanie jest takie czy istnieje szansa aby wystąpić na drogę sądową o zasiedzenie ponieważ my ta działkę użytkowali od roku 1950 i nawet dłużej ,czy są jeszcze jakieś szanse .Pozdrawiam
Szanowny Panie,
Z uwagi na zawartą umowę dzierżawy nieruchomości, sprawa staje się delikatna i skomplikowana. Wymaga zapoznania się z całością okoliczności i z odpowiednią dokumentacją, a to nie jest możliwe w ramach bloga i wymaga regularnej porady prawnej.
Pozdrawiam
adw. Jan Górski
Witam. Proszę o informacje. Do mojej działki przynależy działka gminna która użytkuje już 29lat bez żadnych dokumentów. Czy jest możliwość zasiedzenie takiej działki? Pozdrawiam
Szanowna Pani,
Jeżeli Pani posiadanie ma charakter samoistny, tzn. że Pani traktuję tę działkę jak właściciel i tak jest Pani postrzegana przez otoczenie, to nabędzie Pani jej własność przez zasiedzenie po upływie 30 lat.
Pozdrawiam
adw. Jan Górski
Witam. Chciałbym wiedzieć czy mam prawo zasiedzieć nieruchomość gminna oznaczoną jako droga, która jest użytkowana w naszej rodzinie już 3 pokolenie, najpierw dziadkowie po wojnie użytkowali omawiany teren jako działka rolna, mieli konflikt z sąsiadem po którym około 60 lat temu gmina wyznaczyła w działce rolnej drogę dojazdową do gospodarstwa, po kilku latach drogę tą dziadkowie zaorali scalając pole i do gospodarstwa dojeżdżali po brzegu własnego pola i taka sytuacja trwa już około ponad 50 lat, ziemię odziedziczyli moi rodzice, a teraz dzierżawię ją od rodziców ja, czy w takim wypadku mogę wystąpić do gminy ja lub moi rodzice o zasiedzenie działki gminnej (drogi) która użytkowana jest rolniczo już ponad 50 lat?
Szanowny Panie,
W ostatnim okresie w orzecznictwie Sądu Najwyższego restrykcyjnie przyjmuje się zakaz zasiadywania drogi publicznej. Nie oznacza, że taka możliwość jest wykluczona, ale trzeba liczyć się z negatywnym rezultatem.
Pozdrawiam
adw. Jan Górski
Czy o zasiedzenie działki przyległej, może wystąpić członek rodziny-córka, która mieszka wraz z ojcem i jest tam zameldowana- właścicielem działki czy tylko właściciel działki?
Szanowna Pani,
Z wnioskiem o zasiedzenie może wystąpić samoistny posiadacz nieruchomości, a więc osoba, która władała nią w taki sposób, jakby była jej właścicielem. Musi zatem Pani rozstrzygnąć, kto z Państwa spełnia to kryterium, a być moźe oboje Państwo.
Pozdrawiam
adw. Jan Górski
Dzień dobry. W 1986 r. podpisałam z Urzędem Miasta i Gminy umowę dzierżawy gruntu pod budowę garażu. czynsz dzierżawy określony był z góry na rok.W 2012 w miejsce gminy wpisano PGK. Pismem z dnia 28.11.2016 r. otrzymałam z PGK wypowiedzenie umowy dzierżawy garażu. Do chwili obecnej dalej użytkuje garaz. Pismem z dnia 19 maja 2020 r. otrzymałam pismo z PGK dot. opuszczenia garażu , a także do podpisania porozumienie w którym zrzekam się roszczeń dot. rozliczenia nakładów . Moje pytanie czy jest szansa aby złożyć wniosek o zasiedzenie? Czy ewentualnie pisać pismo do gminy o wykup garaży w innym miejscu ale po obniżonej cenie? Z góry dziękuję
Szanowna Pani,
Z uwagi na to, że wiązała Panią z gminą umowa dzierżawy, nie ma szans na zasiedzenie. Oczywiście, nie powinna Pani zrzekać się roszczeń z tytułu poniesionych nakładów (domyślam się, że chodzi o wybudowanie garażu). Nakłady te mogą być atutem do uzyskania prawa do garażu w innym miejscu (zapewne po jakiejś dopłacie).
Pozdrawiam
adw. Jan Górski
Dzień dobry. Mój dziadek w latach 70 miał działkę rolną (własność), położoną między gruntami PGR-u. Ponieważ był to dla PGR-u problem logistyczny, zaproponowano dziadkowi zamianę jego działki na taką samą pod względem areału działkę PGR-u. Niestety do upadku PGR-ów nie udało się, mimo prób, usankcjonować tej zamiany prawnie. Po upadku PGR-ów proces usankcjonowania własności użytkowanej przez dziadka działki został wstrzymany do czasu przejęcia całego mienia PGR-ów przez Agencję Własności Nieruchomości Rolnych Skarbu Państwa. Przez wiele lat dziadek bezskutecznie próbował się czegoś na ten temat dowiedzieć, ale wkrótce zachorował i sprawa działki zeszła na drugi plan. Działka nadal jest użytkowana (teraz przez moich rodziców), ale prawnie jest własnością Skarbu Państwa. Rodzice produkują tylko na własne potrzeby, nie mają nawet pełnego hektara ziemi. Zastanawiam się, czy mogą wnioskować o zasiedzenie, a jeśli nie – czy mogą zostać obciążeni jakąś karą za bezumowne użytkowanie gruntu należącego do Skarbu Państwa. Będę wdzięczna za informację w tej kwestii.
Szanowna Pani,
Uważam, że są przesłanki do zasiedzenia w tej sprawie. Z treści Pani pisma mogę się jedynie domyślać, że Pani dziadek zmarł. Jeżeli tak, to z wnioskiem o stwierdzenia zasiedzenia na jego rzecz może wystąpić jego spadkobierca – syn a Pani ojciec, który będzie musiał wykazać fakt dokonania nieformalnej zamiany gruntów, o której Pani wspomina. Z uwagi na to, że chodzi o grunt będący własnością państwowej osoby prawnej, należy przyjąć, że termin zasiedzenia upłynął z dniem 1 września 2005 r.
Pozdrawiam
adw. Jan Górski
Szanowny Panie Mecenasie,
chciałabym pomóc znajomemu, który stara się o zasiedzenie gruntu, który widnieje jako droga, ale nią nie jest, rzekoma droga przechodzi przez środek działki, której właścicielem jest wnioskodawca, czy Pan Mecenas mógłby doradzić jak w takim przypadku oznaczyć tę drogę we wniosku o zasiedzenie. Wnioskodawca chce zasiedzieć tylko tę część drogi, która przechodzi przez jego działkę. Na marginesie dodam, że nie da się odróżnić drogi od działki (ogrodu), gdyż od ponad 30 lat stanowi jej fragment
Szanowna Pani,
Jak rozumiem, droga stanowi oddzielną działkę geodezyjną. Na oznaczenie fragmentu tej drogi we wniosku wystarczy podać, że chodzi o część drogi o szerokości x metrów i długości y metrów prowadzącąej przez działkę z. Precyzyjnego oznaczenia tego fragmentu dokona ewentualnie biegły geodeta.
Pozdrawiam
adw. Jan Górski
Szanowny Panie Mecenasie
Od 1977 roku mój dziadek, później tata, a obecnie ja użytkujemy działkę, która obecnie jest gminna /prawdopodobnie została skomunalizowana, ponieważ jeszcze w latach 70 była własności prywatną./ Od ok. 1995 roku mamy podpisaną umowę dzierżawy z gminą. Czy taką działkę można nabyć przez zasiedzenie?
Szanowna Pani,
Niestety, nie. Istnienie umowy dzierżawy oznacza, że jesteście Państwo tzw. posiadaczami zależnymi nieruchomości, co wyklucza możliwość jej zasiedzenia. Zasiedzenie jest bowiem dopuszczalne tyko w razie samoistnego posiadania nieruchomości.
Pozdrawiam
adw. Jan Górski